Uitvinder in beeld: Fred van der Weij

Uitvinding: Air Fryer door Fred van der Weij

Waar komt het idee vandaan?
Het idee “vetvrij frituren” was niet nieuw. Er bestonden al een enkele apparaten voor de professionele markt waar redelijke resultaten mee werden geboekt. Maar de gebruikte techniek was te groot, te duur of te ingewikkeld om te vertalen naar een apparaat voor de consumentenmarkt. De uitdaging was om een nieuw apparaat en techniek te ontwikkelen dat compact gebouwd kon worden, dat betaalbaar was en waarmee met een relatief laag vermogen een zeer hoge warmteoverdrachtsnelheid bereikt kon worden, vergelijkbaar met frituren in olie. Daarnaast moest het apparaat natuurlijk makkelijk en praktisch zijn in gebruik en onderhoud.  

Hoe ben je tot deze oplossing gekomen?
Bij onderzoek naar bestaande technieken voor “frituren zonder vet”, kwam naar voren dat warmteoverdracht via een bijzondere combinatie van straling en stroming een effect kon geven dat vergelijkbaar was met dat van traditioneel frituren als de warmte-intensiteit hoog genoeg zou zijn.

Bij warmteoverdracht door straling is de intensiteit o.a. afhankelijk van het vermogen van de warmtebron en van de afstand tussen warmtebron en het voedsel. Bij stromingswarmte is de overdrachtssnelheid vooral afhankelijk van de stroomsnelheid en grootte van het contactoppervlak tussen lucht en voedsel en tussen lucht en warmtebron. Er werden verschillende opstellingen bedacht en gebouwd waarbij straling en stroming gecombineerd werden toegepast. Uiteindelijk werd een bijzonder stromingspatroon gevonden waarbij de lucht relatief makkelijk in een kleine ruimte kon circuleren en waarbij bijna alle lucht tijdens elke cyclus over zowel warmte-element als voedseloppervlak bewoog.

Het stervormige profiel op de bodem zorgt ervoor dat de lucht en de warmte zich bij het rondpompen gelijkmatig over de inhoud van de mand verspreid. Tegelijk wordt de bovenkant van de mand verwarmt via een warmte-element dat veel Infrarood straling afgeeft dat tot diep onder het voedseloppervlak doordringt. De gevonden combinatie bleek zeer geschikt om unieke bakomstandigheden te creëren die met geen enkel ander apparaat mogelijk waren. Het was snel duidelijk dat hiermee goede frieten in relatief korte bereidingstijden gebakken konden worden.

Wat is er uniek/origineel aan?
Het is gelukt om een zeer compact apparaat te maken waarin de warmteoverdracht zo snel en efficiënt kan plaatsvinden dat er bakresultaten mee bereikt konden worden die vergelijkbaar waren met die van traditioneel frituren. Er was geen apparaat op de markt dat vergelijkbare bakresultaten en bereidingstijden kan bereiken zonder het onder te dompelen in olie of vet. Er werd gebruik gemaakt van deels bestaande componenten, maar de manier waarop deze zijn geplaatst en op elkaar zijn afgestemd is uniek. Evenals de manier waarop de gebruiker het apparaat kan gebruiken met een uitneembaar mandje en ladesysteem. Het kon uiteindelijk ingesteld en ingezet worden voor heel veel verschillende gerechten in heel veel verschillende (internationale) keukens.  

Welke stappen heb je allemaal gezet?

1. Onderzoek naar bestaande apparaten en technieken voor vetvrij frituren
2. Inventariseren van mogelijk geschikte technieken voor consumentenapparaat
3. Eerste ontwerpschetsen met mogelijke toepassing van verschillende technieken
4. Bouwen eerste POP-modellen om basiswerking aan te tonen
5. Opstellen ontwikkelplan en businessplan.
6. Aanvraag eerste patent
7. Benaderen externe marktpartijen die mogelijke belang konden hebben en wilde bijdragen bij verdere ontwikkeling (o.a. grote friet fabrikanten en apparatenbouwers)
8. Benaderen van banken, investeerders, subsidiegevers, en andere financiële partijen.
9. Aantrekken managers voor opzet nieuw bedrijf. Samen plannen opstellen voor verdere stappen.
10. Met investeerder en Chinees productiebedrijf in zee gegaan voor prototypebouw en om concept verder te ontwikkelen voor productie en vermarkten via een grote licentiepartij.
11. Tweede patent aangevraagd vanwege aanpassingen die nodig waren om concept nog compacter te kunnen maken
12. Meerdere prototype rondes doorlopend met telkens meer verbeteringen, bouwen en testen
13. Licentieovereenkomst met Philips gesloten
14. Samen met Philips en hun toeleveranciers toegewerkt naar de uiteindelijke versie met door hen gekozen vormgeving en verder geoptimaliseerde techniek en productiekosten.

Wat heb je er van geleerd en zou je anders een volgende keer?

1. Patent moet je niet te vroeg aanvragen omdat tijdens de verdere ontwikkeling nog belangrijke details kunnen ontstaan die in een patent thuishoren. In dit geval bleek dat de vorm van het luchtgeleidingsprofiel op de bodem anders van vorm moest zijn als het apparaat kleiner gebouwd werd.
2. De weg naar de markt staat voor een uitvinder niet bij voorbaat vast, die kan gedurende het ontwikkeltraject veranderen waardoor er met heel andere partijen, belangen en aanpak rekening gehouden moet worden. Daar zou ik nu vanaf het begin meer rekening mee houden.
3. Doorlooptijd was meer dan 4 jaar. Als uitvinder ben je er bijna 24/7 mee bezig. Andere zaken krijgen hierdoor geen of nauwelijks aandacht wat uiteraard vervelend kan zijn voor jezelf maar vooral de mensen om je heen. Je doet anderen te kort. Dat is moeilijk te vermijden, maar wel te voorzien. Het scheelt als je je daar niet door laat verrassen.